Maciej Rataj - sylwetka patrona szkoły

1 czerwca czcić będziemy sylwetkę patrona naszej szkoły- Macieja Rataja. Podczas godziny wychowawczej wszyscy uczniowie obejrzą tematyczną prezentację a już teraz proponujemy bliżej poznać jego życie prywatne, działalność naukową, polityczną, przekonać się, czym zasłużył sobie na miano wielkiego Polaka, gdyż niewątpliwie takie posiada.

„Jestem chłopskim synem,

wyszedłem ze wsi i do końca

pozostałem serdecznie oddany tym,

z których wyszedłem”.

MACIEJ RATAJ – NAUCZYCIEL, POLITYK, WSPANIAŁY CZŁOWIEK…

Był to Polak szczególnie godny i poważany powszechnie polityk, wielkiego talentu i zalet, umysłu i serca, szczerze nieposzlakowany patriota. W okresie międzywojennym był najwybitniejszą postacią wyrosłą z ludu. Obok Wincentego Witosa stał się drugim symbolem chłopskiej postawy, wielkiej wartości i godności ludzkiej. Był nauczycielem gimnazjum we Lwowie i w Zamościu. To niezwykła postać w historii polskiego ruchu ludowego oraz wybitny poseł i marszałek Sejmu okresu międzywojennego.

Historia życia Macieja Rataja (1884-1940):

1890- w rodzinnej wsi rozpoczyna naukę w szkole ludowej, którą następnie kontynuuje w pobliskim Komarnie.

1896 r.- zostaje uczniem IV Gimnazjum we Lwowie.

Trudna sytuacja materialna rodziców nie pozwala im na udzielanie synowi wystarczającej pomocy materialnej. Jednak dzięki bardzo dobrym wynikom w nauce otrzymuje stypendium. Dodatkowo zarabia udzielając korepetycji. Obok nauki zajmuje się również działalnością społeczną. Już w czasie gimnazjum angażuje się w prace kółek samokształceniowych. W późniejszym okresie wstępuje do związanego z ruchem ludowym Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Tadeusza Kościuszki we Lwowie. Jest członkiem jego zarządu, a także pełni funkcję skarbnika. Prowadzi również odczyty dla ludności wiejskiej.

1904 (czerwiec) - z wyróżnieniem zdaje egzamin dojrzałości, a następnie rozpoczyna studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, wybierając jako kierunek filologię klasyczną. Właśnie w okresie studenckim prawdopodobnie zostaje członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego (dokładna data jego wstąpienia nie jest znana).

1908 r. podejmuje pracę nauczyciela łaciny, greki i propedeutyki filozofii w IV Gimnazjum we Lwowie.

1913 r. wyjeżdża wraz z żoną do Pełkiń pod Jarosławem, gdzie obejmuje obowiązki nauczyciela synów księcia Witolda Czartoryskiego.

Po rozłamie w PSL, który nastąpił w grudniu 1913 r., staje po stronie Wincentego Witosa i Jakuba Bojki.

Od 1914 r. jest członkiem PSL „Piast”. Po wybuchu I wojny światowej w trakcie rosyjskiej ofensywy w Galicji wraz z Czartoryskimi i własną rodziną opuszcza Pełkinie. Następnie przebywa m.in. w Krakowie, Wiedniu i na Morawach.

W 1917 r. ponownie podejmuje pracę w IV Gimnazjum we Lwowie.

1918 r.- przenosi się do Zamościa, gdzie zostaje nauczycielem w Królewsko-Polskim Gimnazjum Męskim. Tam też związuje się z PSL „Wyzwolenie”.

13 października 1918 r. bierze aktywny udział w wiecu niepodległościowym zorganizowanym w Zamościu, w trakcie którego głosi gorące patriotyczne przemówienie. W krótkim czasie staje się jednym z liderów PSL „Wyzwolenie” w regionie. Przemawia na spotkaniach, organizuje Straż Obywatelską, a także publikuje na łamach „Gazety Zamojskiej” (organu PSL) artykuły o tematyce politycznej.

26 stycznia 1919 r. zostaje wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego z zamojskiej listy PSL „Wyzwolenie”. W pierwszym parlamencie odrodzonej Polski pracuje w komisjach: oświaty, spraw zagranicznych i konstytucyjnej. W tej ostatniej pełni najpierw funkcję wiceprzewodniczącego, a następnie przewodniczącego, w dużym stopniu przyczyniając się do opracowania Konstytucji Marcowej (1921) i nowej ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu (1922).

W październiku 1919 jest współtwórcą i wiceprzewodniczącym klubu sejmowego PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” (przewodniczącym został Wincenty Witos).

1 lipca 1920 r. zostaje członkiem Rady Obrony Państwa.

24 lipca 1920 r. obejmuje stanowisko ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego w koalicyjnym Rządzie Obrony Narodowej pod prezesurą Wincentego Witosa.

We wrześniu 1921 r., po dymisji rządu W. Witosa, powraca do pracy sejmowej i ponownie obejmuje funkcję przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej.

1922 r. uzyskuje mandat poselski kandydując z listy PSL „Piast” a dzięki wsparciu prawicy wybrany zostaje marszałkiem Sejmu.

16 grudnia 1922 r. po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza zgodnie z Konstytucją Marcową jako marszałek Sejmu przejmuje obowiązki głowy państwa. Tego samego dnia powierza gen. Władysławowi Sikorskiemu misję tworzenia rządu.

20 grudnia 1922 przekazuje władzę prezydencką wybranemu przez Zgromadzenie Narodowe Stanisławowi Wojciechowskiemu. Jest jednym z twórców porozumienia pomiędzy PSL „Piast”, Związkiem Ludowo-Narodowym i Chrześcijańską Demokracją, dzięki któremu 28 maja 1923 r. powstaje drugi rząd W. Witosa. W czasie zbrojnego zamachu stanu, którego dokonał Józef Piłsudski, Maciej Rataj ponownie staje na czele państwa.

14 maja.- 4 czerwca 1926 r pełni funkcję Prezydenta Rzeczypospolitej.

Po zamachu majowym, wobec coraz częstych ataków J. Piłsudskiego na parlament, stara się bronić jego niezależności. W wyborach parlamentarnych w marcu 1928 r. uzyskuje ponownie mandat poselski I jest członkiem komisji budżetowej oraz konstytucyjnej.

W latach 1928-1930 przechodzi na pozycje zdecydowanie opozycyjne wobec rządów sanacji. Reprezentując PSL „Piast” bierze udział w tworzeniu Centrolewu. Angażuje się także w działania zmierzających do zjednoczenia ruchu ludowego.

W listopadzie 1930 r. w wyborach do Sejmu trzeciej kadencji nie zdobywa miejsca w parlamencie.

W styczniu 1934 r. w związku z polityczną emigracją W. Witosa, skazanego na karę więzienia w procesie przywódców Centrolewu, zajmuje jego miejsce w Sejmie.

Od lutego 1935 r. pełni funkcję prezesa NKW SL.

W 1937 r. jest przeciwnikiem organizacji powszechnego strajku chłopskiego.

Po wybuchu II wojny światowej pozostaje w kraju. Będąc zwolennikiem utworzenia jednolitej podziemnej organizacji wojskowej, angażuje się w działania Głównej Rady Politycznej przy Służbie Zwycięstwu Polski. Jednocześnie dąży do rozwinięcia pracy konspiracyjnej przez SL.

Pod koniec listopada 1939 r. zostaje aresztowany przez Niemców. Przetrzymywany jest w więzieniu przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie.

Na początku 1940 r. zostaje zwolniony.

30 marca 1940 r. został ponownie aresztowany. Tym razem osadzono go w więzieniu na Pawiaku.

21 czerwca 1940 r. Maciej Rataj razem z innymi więźniami, zostaje rozstrzelany w leżących pod Warszawą Palmirach.

W 1946 r. jego ciało zostaje ekshumowane i uroczyście pochowane na cmentarzu w Palmirach.